Αφορά τα κάτω άκρα και οι περιοχές που πλήττονται περισσότερο είναι οι αορτολαγόνιος, η μηρόιγνυακή και οι κνήμες που αιματώνονται από τις αντίστοιχες αρτηρίες.
Παράγοντες κινδύνου
- Ηλικία. Εμφανίζεται σε ποσοστό περίπου 20% του γενικού πληθυσμού, ηλικίας μεγαλύτερης των 60 ετών κυρίως άνδρες.
- Κάπνισμα
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Αρτηριακή υπέρταση
- Υπερλιπιδαιμία
Με λίγα λόγια οι κοινοί παράγοντες κινδύνου των καρδιαγγειακών νοσημάτων της, γι αυτό το λόγο πολλές φορές αν όχι πάντα ο ασθενής έχει επηρεασμένα εισης τα στεφανιαία αγγεία κ τις καρωτίδες αρτηρίες.
Κλινική εικόνα και φυσική εξέλιξη της νόσου
Ως γνωστό οι αρτηρίες μεταφέρουν οξυγόνο και απαραίτητες ουσίες μέσω της κυκλοφορίας του αίματος στο σώμα μας.
Όταν υπάρχει κάποια στένωση η απόφραξη περιορίζεται η παροχή αυτών με αποτέλεσμα τη εμφάνιση συμπτωμάτων.
Στα αρχικά στάδια η νόσος περιορίζει την κινητικότητα, προκαλώντας κράμπες κατά το βάδισμα, σε διαφορετική θέση, ανάλογα με το τμήμα των αρτηριών που έχει επηρεαστεί. Πολλές φορές συνυπάρχει αδυναμία στη βάδιση λόγω πόνου στα κάτω άκρα μετά από κάποιο σημείο.
Συγκεκριμένα ο ασθενής αναφέρει ότι περπατάει κάποια μέτρα και αναγκάζεται να σταματήσει για λίγο ώστε να φύγει ο πόνος και στη συνέχεια μπορεί να συνεχίσει το βάδισμα. Αυτή η παθολογική κατάσταση ονομάζεται διαλείπουσα χωλότητα. Με τη πάροδο του χρόνου συνήθως η απόσταση που μπορεί να περπατήσει χωρίς στάση ελαττώνεται.
Με την εξέλιξη της νόσου, ο πόνος αρχίζει να εμφανίζεται ακόμη και στην ηρεμία δεν χρειάζεται δηλαδή ο ασθενής να περπατήσει για να τον προκαλέσει κατάσταση που ονομάζεται κρίσιμη ισχαιμία.
Εμφανίζεται κυρίως την νύκτα στον ύπνο, έχοντας έντονο πόνο κυρίως στα δάκτυλα.
Παράλληλα υπάρχουν τροφικές αλλοιώσεις στα κάτω άκρα εμφάνιση δηλαδή πληγών που δεν επουλώνονται (άτονα έλκη) και μπορούν να φτάσουν έως και την εμφάνιση γάγγραινας.
Διάγνωση
Βασίζεται στην αναγνώριση της συμπτωματολογίας: δυσκολία στη βάδιση, κράμπες, πόνος στη γαστροκνήμια και στα δάκτυλα, ύπαρξη άλγους ηρεμίας, λαμβάνοντας ένα καλό ιατρικό ιστορικό και αποκλείοντας νευρολογικές και ορθοπεδικές παθήσεις.
Κλινική εξέταση με ψηλάφηση σφύξεων και μέτρηση του σφυροβραχιονίου δείκτη.
Απεικονιστικός έλεγχος:
- Τρίπλεξ αγγείων
- Αξονική αγγειογραφία
- Κλασσική αγγειογραφία
Πρόγνωση
Οι ασθενείς με περιφερική αποφρακτική αρτηριοπάθεια δεν έχουν μόνο κακή πρόγνωση για επιδείνωση της νόσου αλλά είναι και περισσότερο ευπαθής σ άλλα καρδιοαγγειακά συμβάντα.
Έχουν 20-60% αυξημένη πιθανότητα για ισχαιμικό επεισόδιο του μυοκαρδίου και 40% για εγκεφαλικό επεισόδιο.
Το 25% των αρρώστων που θα περάσουν στο στάδιο της κρίσιμης ισχαιμίας θα χειροτερεύσουν κ άλλο.
Βάση μελετών το 50% αυτών θα χρειαστούν επέμβαση επαναιμάτωσης ( by-pass, μπαλονάκι, τοποθέτηση stent).
Θεραπεία
Στα πρώτα στάδια της νόσου (διαλείπουσα χωλότητα) με τη κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και τη προσαρμογή του ασθενή σε ένα σωστότερο τρόπο ζωής (διακοπή καπνίσματος, μείωση χοληστερίνης, ρύθμιση αρτηριακής πίεσης καθημερινή άσκηση με βάδισμα) μπορεί να σταματήσει η εξέλιξη της νόσου άλλα και να βελτιώσουν τα επώδυνα συμπτώματα κατά τη βάδιση (χωλότητα).
Στη κατάσταση της κρίσιμης ισχαιμίας σε ποσοστό 50% περίπου χρειάζεται παρέμβαση του αγγειοχειρούργου προκειμένου να ελεγχτεί ο πόνος , να επωλουθων τα έλκη αλλά και να αποφευχθεί ακρωτηριασμός του μέλους.
Χειρουργική επέμβαση
Μέσω χειρουργικών τόμων ανευρίσκονται τα αθηρωματικά αγγεία και μπορεί να γίνει προσπάθεια αφαίρεσης του υλικού που στενεύει τον αυλο των αγγείων ( ενδαρτηρεκτομη) η επέμβαση παράκαμψης της στενεμένης-αποφραγμένης περιοχής χρησιμοποιώντας φλέβα από τον ίδιο τον ασθενή η μόσχευμα από συνθετικό υλικό.
Ενδοαγγειακή θεραπεία
Μέσω παρακέντησης του αρτηριακού δένδρου συνήθως στη μηριαία η κερκιδικη αρτηρία και χρήση καθετήρων φτάνουμε στη στενεμένη, αποφραγμένη περιοχή του αγγείου. Εκεί αναλόγως τη βλάβη μπορεί να γίνει προσπάθεια διαστολής εκ των έσω,με μπαλόνι ( το λεγόμενο μπαλονάκι) η και τοποθέτηση νάρθηκα (stent) ώστε το αγγείο να παραμείνει ανοικτό. Πολλές φορές η κατάσταση του άκρου είναι αρκετά σοβαρή, πολύ χαμηλή ροη αίματος, συνύπαρξη γάγγραινας οπότε και η μόνη δυνατή επέμβαση να είναι ο ακρωτηριασμός του μέλους. Επίσης αρκετοί άρρωστοι (30% περίπου) ανάμεσα στους χειρουργημένους με κρίσιμη ισχαιμία καταλήγουν σε επέμβαση ακρωτηριασμού.
Μετά την επέμβαση
Ο ασθενής πρέπει να ακολουθήσει με ευλάβεια τη προτεινόμενη θεραπεία, αλλά και να υιοθετήσει ένα υγιέστερο τρόπο ζωής, έχοντας υπ όψιν ότι η υπόθεση της αθηροσκληρωτικής νόσου έχει εξελικτική πορεία και επηρεάζει όλες τις περιοχές (καρδιά, εγκέφαλος, νεφρά, άκρα).
Γι αυτό το λόγο χρειάζεται μετεγχειρητικά τακτικός, κλινικός και απεικονιστικός έλεγχος.